PMI’ın 2006 yılında 16110 projede yaptığı değerlendirmede projelerin %37’inin başarısız olduğu saptandı. Başka bir bakış açısısyla geçen yıl projelerin 1/3’ü çöpe atıldı! Şanslı olanlar ise tecrübeli Proje Yöneticileri sayesinde “Geri Kazanım Kutuları”na atıldı. Böylece, bu projelerden “alınan dersler” ile “gerçek atıklar” birbirinden ayrılabildi.


Projelerin “Geri Kazanım Kutuları” olan “Alınan Dersler” projelerin başarısı için eski Proje Yöneticisi tarafından verilmiş bir reçete gibidir. Tabiki, sadece başarısız projelerden ders alınmaz; başarılılardan da ders alınır. Fakat başarısız bir projeden alınan ders, hataların tekrar etmemesi açısından hayati önem taşır.


Böyle projelelere en güzel örnek Panama Kanalı. 1882’de Suveyş Kanalının kahramanı Ferdinand de Lesseps, Fransa'nın sahibi olacağı bu projeye girişti. Çalışmalar 1855 yapımı Panama demiryolunun rotası üzerinde başladı. Lesseps, vatandaşlarını bu işin yapılabileceği konusunda ikna etmeye çalışırken; yeni şirketinin hisselerini piyasaya sürdü. 70’li yaşlarındaydı ve mühendis olmadığı halde kendine çok güveniyordu. Riskleri hiç düşünmüyor; mühendislerini dinlemek yerine kendi burnunun dikine gidiyordu. Proje çoğu finansal olmak üzere birçok sorunla karşılaştı. Paradan çok daha vurucu darbe toprağın kendisinden geldi. Ateş ve sıtma yüzünden 30609 işçi öldü. Bölgenin volkanik bir yer olmasından dolayı da zorluk yaşandı. Taşlık arazi Fransız buharlı kürek ve tarama makineleri için çok ağırdı. İlerleme ancak su altında kalmış kayaları dinamitle patlatarak sağlanıyordu. Lesseps'in Suveyş'de yapmış olduğu gibi deniz seviyesinde bir kanal yapma fikrinde ısrarcı kalması ise işi iyice çıkmaza sürüklüyordu.


Sonuçta, borçların çok artması ve beklenenden çok daha zorlu çıkan doğa şartları dolayısıyla şirket kanal fikrinden vazgeçti. 9 yılda sadece 5 kilometre yol alınmış ve proje tam bir başarısızlık örneği olarak çöpe atılmıştı. Proje Yöneticiliği yerine diktatörlük yapan Lesseps proje durumunun özetlendiği şirketin Kanal Dergisi’nde ortaklara hep abartılı ve yanlış bilgiler vermiş; birçok olumsuzluğun üstünü kapatmıştı.


Proje, Fransızların inşaat haklarını satması sonucu Amerikalılara kaldı. Amerikalılar, çöpe atılan projeyi çıkarıp, geri kazanım sürecini başlattı. 1904’de geçmişten ders alma ve geçmişteki hayati hataların izlerini silme faaliyetleri ile başlayan proje 1914’de başarıyla tamamladı.


Kıssadan hisse: İşi biten projelerinizi çöpe atmayın! Geri kazanım kutusuna atın.
 

M. Şirin Aktaş