Proje yönetim modelleri yaşayan modellerdir. Bulunduğu çevreden, ekonomiden, sosyal ve teknolojik yapıdan ayrı düşünülemez. Tüm bunlardan etkilenerek büyür, değişir, gelişir ve zamanına ayak uydurur.
Proje yönetim modellerinin, hayatımıza girdiğinden beri kendi içinde bir tarih yazdığını görüyoruz. Tarihin bu tozlu sayfalarını karıştırdığımızda, bilinen proje yönetim tarihinin 1950’lere dayandığını okuyoruz. Bu konudaki araştırmamıza Japon Proje Yönetim Forumu başkanı Hirsohi Tanaka’nın makalesinden devam ediyoruz. Tanaka makalesinde günümüze kadar gelen 4 jenerasyon olduğunu belirlemiş ve bunun soyağacını çıkarmış. Bu yazımızda “tarihini bilmeyen bir proje yöneticisi geleceğini bilemez” sloganıyla bu jenerasyonlara kısaca bakalım istiyorum.
1950’ler Proje Yönetimi açısından 1. jenarasyon ve Klasik Dönem olarak adlandırılıyor. Bu dönemde NASA, savunma sanayi ve inşaat sanayiinde büyük projeler için frameworkler yaratılması ihtiyacı doğuyor. “Ana iş adımları yapısı“ (WBS,Work Breakdown Structure), ”kalite ,maliyet zaman üçgeni” (triple constraint management) , “kazanılan değer yönetim sistemi” (Earned Value Management System, EVMS) bu dönemde kullanılmaya başlıyor. 1980’lere gelindiğinde endüstriyel ve ekonomik gelişmelerle 2. jenerasyon şekilleniyor. Modern Dönem adı verilen bu dönemde ilaç, otomobil, uçak gibi tüm sanayi dalları ile finans, IT ve telekomunikasyon alanlarına da proje yönetim modelleri giriyor. Bu arada 1996 yılında Amerika’da PMI (Project Management Institute) çatısı altında proje yönetiminin kutsal kitabı PMBOK (Project Management Body of Knowledge) doğuyor. Bugün bu kitabın 3. versiyonunu başucumuzda tutuyoruz.
Milenyumla beraber 3. jenerasyon başlıyor. 21. yüzyılda Stratejik Proje Yönetimi modelini uygulamaya başlıyoruz. Innovasyon, stratejik yönetim, globalleşme gibi birçok faktörün etkisiyle şekillenen bu modelin sanayi, finans ve teknoloji kuruluşlarının yanında devlet kuruluşları, sosyal dernek ve kuruluşlar, uluslarası organizasyonlarında da kullanıldığını görüyoruz.
Peki Tanaka’nın bahsettiği 4. jenerasyonda bizi neler bekliyor? Varsayımsal dediği bu dönemin ne zaman başlayacağı kesin olarak belirtilmemekle birlikte günümüzde bu modele doğru gidişin izlerini sürebiliyoruz. Bu modelde hayatımızdaki herşey proje olarak adlandırılıyor. Hatta ilk ve orta seviyeli okullarda proje yönetim eğitimi veriliyor. Artık herkes proje yönetim terimlerini biliyor ve günlük yaşamında kullanıyor. Kısaca bu dönemde hayatımızın her alanında proje var, artık hayatımız proje..
M. Şirin Aktaş
M. Şirin Aktaş